Εργασία και Ανεργία Γυναικών
Υποψήφια Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ
Νομαρχιακής Συμβούλου Αν. Αττικής
Ομιλία στο Συνέδριο Γυναικών αιρετών της Α΄ βάθμιας και Β΄βάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ΟΛΥΜΠΙΑ Ιούνιος 2007.
EΡΓΑΣΙΑ-ΑΝΕΡΓΙΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ
Η συμμετοχή των γυναικών στην κοινωνικά ωφέλιμη εργασία αποτελεί θέση αρχής για τον ΣΥΝ.
Συμφωνούμε πλήρως με την προσέγγιση του φεμινιστικού κινήματος ότι η εργασία είναι το θεμέλιο της οικονομικής ανεξαρτησίας της γυναίκας, προϋπόθεση του αυτοπροσδιορισμού της, σχολείο κοινωνικής διαπαιδαγώγησης.
Είναι δικαίωμα που πρέπει να τελεί υπό την εγγύηση της πολιτείας.
Είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι το μερίδιο των γυναικών στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό έχει αυξηθεί στο 42,5 % από 35% που ήταν το 1988-1989Στις μέρες που ζούμε είναι φανερή η διάσταση και η σύγκρουση που υπάρχει ανάμεσα στην επιθυμία των γυναικών να εργασθούν και να επιβεβαιωθούν κοινωνικά και στο είδος της ανάπτυξης που δεν οδηγεί στην δημιουργία θέσεων σταθερής και πλήρους απασχόλησης. Παρόλα αυτά τα εμπόδια, η αυξανόμενη εξωστρεφής δραστηριότητα των γυναικών μαρτυρεί ότι αυτή η εξέλιξη είναι ιστορική διαδικασία χωρίς επιστροφή και προσφύγων.
Πρέπει συνεπώς το σύγχρονο σχέδιο για την βιώσιμη ανάπτυξη να ενσωματώνει την γυναικεία εργασία και ως μέσον για την ανάπτυξη και ως σκοπό και στόχο της αναπτυξιακής διαδικασίας. Τούτο σημαίνει ότι η εργασία κατέχει κεντρική θέση στο σύστημα αξιών και στις προτεραιότητες της κοινωνίας, έτσι όπως το κίνημα την αντιλαμβάνεται. Θα έπρεπε να είναι έτσι. Όμως σήμερα βιώνουμε την απαξίωση της και την αποσταθεροποίησή της
.
Τούτο οφείλεται στον νεοφιλελευθερισμό και την οικονομική του στρατηγική, που συνίσταται στον άκρατο ανταγωνισμό, το υπερκέρδος, την εμπορευματοποίηση και την ιδιωτικοποίηση ζωτικών τομέων της οικονομίας, των δημοσίων υπηρεσιών και του κοινωνικού κράτους.
Δεν πρόκειται για συγκυριακή επιλογή. Πρόκειται για στρατηγική που είναι σε πλήρη ανάπτυξη. Η εμπορευματοποίηση πλήττει πλέον την καρδιά των κοινωφελών οργανισμών και των δημοσίων υπηρεσιών (υγεία, παιδεία, κοινωνική ασφάλιση).
Το σχέδιο οδηγίας Μπόλκεσταϊν (Bolkestein), δείχνει ότι ο δημόσιος τομέας δεν είναι απλά υποδεέστερος και υποτελής έναντι της αγοράς, αλλά επιχειρείται να διαπεραστεί από τους όρους και τους κανόνες της αγοράς. Η αρχή της χώρας προέλευσης και η διασυνοριακή δράση σε όλο το φάσμα των υπηρεσιών είναι δύο στοιχεία της Οδηγίας που οδηγούν τα δικαιώματα στον πυθμένα, δημιουργώντας κοινωνικό ντάμπινγκ στην ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το πρώτο μεγάλο ζήτημα που θέλω να επισημάνω είναι το θέμα της ανεργίας. Είχαμε μια αύξηση της εργασίας των γυναικών τις προηγούμενες δεκαετίες. Σήμερα παρουσιάζονται τάσεις μεγάλης αύξησης της ανεργίας τους. Η ανεργία των γυναικών είναι 16,1%, όταν των ανδρών είναι 6,4%, υπερδιπλάσια. Στις νέες γυναίκες 15 – 24 ετών είναι 34,3% η ανεργία. Σε ορισμένες περιοχές, όπως είναι η Δυτική, η Ανατολική Μακεδονία έχουμε επιδημία ανεργίας με όλη αυτήν την κατάρρευση της βιομηχανίας ιματισμού, της κλωστοϋφαντουργίας κλπ. που παρουσιάζεται. Αυτό έχει σχέση και με εσωτερικές διεργασίες. Εγώ, όμως, θέλω να τονίσω ότι έχει σχέση και με διεθνείς διεργασίες και πρέπει να τις έχουμε υπόψη. Και με τις σημερινές διαδικασίες της παγκοσμιοποίησης, ο ίδιος λόγος που ανέβασε την εργασία των γυναικών και τις έφερε μέσα στα εργοστάσια και τις μεγάλες βιοτεχνίες στην Ελλάδα, τις διώχνει σήμερα. Γιατί; Γιατί η Ελλάδα πριν από δυο και τρεις δεκαετίες ήταν η χώρα του φθηνού εργασιακού κόστους, όπως ήταν η Πορτογαλία, η Ισπανία σε ένα βαθμό, όπως ήταν το Μαρόκο. Σήμερα, όμως, οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν ανακαλύψει άλλες χώρες πολύ χαμηλότερου εργασιακού κόστους και δίπλα μας, στη Βουλγαρία, στη Ρουμανία, αλλά και πιο μακριά μας, όπως είναι η Κίνα. Αλλά πώς; Γίνεται μια Ελληνίδα που δουλεύει στο δέρμα να δουλέψει με τους όρους που δουλεύουν οι Κινέζες, όπως έδειξε μια έρευνα που έγινε στην επιχείρηση work mark, 14 ώρες ημερησίως, να κοιμούνται 16 σε ένα δωμάτιο και να παίρνουν 3,10 δολάρια την εβδομάδα; Είναι ένα μεγάλο φαινόμενο αυτό, το οποίο πρέπει να εντοπίσουμε. Και αν είναι και παγκόσμιο, δε σημαίνει ότι δεν πρέπει να το αντιμετωπίσουμε. Και είναι σωστό αυτό που είπε η δημοσιολόγος Κρίστα Βίκτερλι, ότι η παγκοσμιοποιημένη γυναίκα είναι το call girl, το κορίτσι που το προσκαλούν στο τραπέζι. Προσκαλέσανε την Ελληνίδα εργάτρια στο τραπέζι, στο φασόν, όταν ήταν χαμηλός ο μισθός εργασίας στην Ελλάδα και μόλις άρχισε να έχει κατακτήσεις, μόλις άρχισε να παίρνει μπροστά, τότε βλέπουμε ότι την πετάνε από το τραπέζι και φωνάζουν την Κινέζα ή την εργαζόμενη από το Μπαγκλαντές ή το Πακιστάν ή από αλλού.
Επομένως, θέλει και εθνικά μέτρα, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Δεν μπορούμε να δεχθούμε εμείς σε παγκόσμιο επίπεδο τη γυναίκα, τη μάνα, την εργαζόμενη να είναι Call girl που όταν θέλει η πολυεθνική θα την παίρνει και όταν θέλει θα την αφήνει. Όταν θέλει θα έχει την Palco εδώ πέρα και θα παίρνει χρηματοδοτήσεις και όταν δε θέλει, θα πετάει 500 εργαζόμενες στο δρόμο και θα πηγαίνει στη Βουλγαρία, και η πολιτική, η Κυβέρνηση θα σιωπά.
Πέρα από αυτό, όμως, θέλω να μιλήσω για την ανεργία και τις συνέπειές της. Δεν είναι μόνο το εισοδηματικό. Η εργασία είναι βασικός παράγοντας για την οικονομική ανεξαρτησία της γυναίκας, για την αυτοεκτίμησή της, για την κοινωνική της κατάσταση και για την ψυχολογική της βίωση, για το πώς αυτοπροσδιορίζεται η γυναίκα.
Και οι συνέπειες της έλλειψης εργασίας ή της αστάθειας της εργασίας είναι πολύ βαριές. Εγώ θέλω να πω ότι σύμφωνα με το διαγνωστικό και στατιστικό εγχειρίδιο για τις ψυχικές διαταραχές της Αμερικάνικης Ψυχιατρικής Εταιρείας η απώλεια της εργασίας για μία γυναίκα, αναφέρει, την οδηγεί να δοκιμάζει θλίψη, περιλαμβάνοντας συμπτώματα φυσιολογικού πένθους, απώλεια αυτοεκτίμησης, θυμό, αντιδραστικά συμπτώματα κατάθλιψης και άγχους, σωματικά συμπτώματα και ενδεχομένως κατάχρηση ουσιών και αύξηση ή έναρξη της οικιακής βίας. Δεν τα λέει η Αριστερά αυτά, δεν τα λένε τίποτε συνδικαλιστές. Τα λέει η Αμερικάνικη Ψυχιατρική Εταιρεία.
Το δεύτερο που θέλω να βάλω είναι για τις ελαστικές εργασιακές σχέσεις. Παρατηρείται μια τάση σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες -η Ολλανδία έχει την πρωτοκαθεδρία- να διασπώνται οι θέσεις εργασίας, μία θέση εργασίας σε τρεις ανθρώπους με μερική απασχόληση, προκειμένου να ημιαπασχολείται ο πληθυσμός, να βγαίνουν ωραίες στατιστικές, πράγμα το οποίο δημιουργεί μία τεράστια ανασφάλεια, ειδικά στις γυναίκες, γιατί τα πρώτα θύματα είναι οι γυναίκες σε αυτόν τον τομέα.
Η Ελλάδα έχει ακόμη από τα χαμηλά ποσοστά ελαστικής εργασίας σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αλλά έχει τάση ισχυρότατης αύξησης,
. Πού θα βρει δουλειά η νέα κοπέλα; Δουλειά με το κομμάτι; Και όχι μόνο στο φασόν. Στη μετάφραση; Δουλειά με την ώρα στο δημόσιο τομέα ή με την ημέρα; Μετακίνηση από δουλειά σε δουλειά; Στα μπαρ; Στον κόσμο της νύχτας; Πόσες κοπέλες που έχουν κάνει το πιάνο τους, που έχουν κάνει το μπαλέτο, που έχουν αγωνιστεί για το PROFICIENCY, που έχουν αγωνιστεί για το SORBONNE, που έχουν πάρει το πτυχίο, που έχουν πάρει το MASTER, που έχουν πάρει διδακτορικό απ΄ έξω, πόσες κοπέλες σήμερα δε δουλεύουν μέσα στον κόσμο της νύχτας, στις καφετέριες, στα νυχτερινά μαγαζιά και αφήνουν το φοιτητικό μπλου τζιν και φοράνε τη στρατιωτική στολή του μίνι που απαιτείται από τη νέα γυναίκα για να προσληφθεί και να έχει ελπίδες ότι θα κρατηθεί σε αυτήν τη δουλειά; Αυτό δίνουμε στις νέες γυναίκες. Ανασφαλή εργασία, χωρίς κοινωνική ασφάλιση, χωρίς συνδικαλιστική προοπτική, χωρίς προοπτικές ανέλιξης. Στην Ευρώπη, στο μοντέλο της οποίας κινούμαστε, στην κατεύθυνση, το 81% της άτυπης εργασίας είναι γυναίκες και παρασύρει στη δίνη αυτή και τους άνδρες.
Και εδώ να προσθέσω ιδιαίτερα τα προβλήματα για τις μονογονεϊκές οικογένειες, όπου είναι εντελώς ελλιπή τα μέτρα. Πολλές φορές στο δημόσιο είναι χειρότερα από τον ιδιωτικό τομέα, αφού δεν ισχύουν καν οι έξι μέρες πρόσθετης άδειας και όπου ζητάμε εμείς να δίδεται διατροφή από το κράτος, όπως ισχύει σε άλλες χώρες της Ευρώπης και να την παίρνει το κράτος από τον υπόχρεο. Το 70% των συζύγων δεν τη δίνει. Μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα, όχι παραπάνω από ένα χρόνο, να γίνεται η αναγνώριση του παιδιού. Εάν το παιδί δεν έχει κανένα εισόδημα, να παίρνει επίδομα κοινωνικής πρόνοιας.
Το τρίτο σημείο που θέλω να αναφέρω είναι η μετανάστευση. Υπάρχει η διετής έκθεση του ΟΟΣΑ η οποία αναφέρει τη θετική συμβολή στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, ειδικά σε τομείς χαμηλής παραγωγικότητας, όπως στον αγροτικό τομέα από τη μετανάστευση. Αυτά για όσους πιστεύουν ότι θα κάνουν πολιτική σταδιοδρομία μέσα στο ρατσισμό. Εγώ θέλω να πω ότι και αυτή την τάση της παγκοσμιοποίησης, δηλαδή τους εξαθλιωμένους που παίρνουν τα καράβια και περνούν από το ναρκοπέδιο του Έβρου, την έχουμε βιώσει πάρα πολύ εδώ. . . Στο λεξικό του κ. Μπαμπινιώτη βλέπω το εξής: «Φιλιππινέζος: Αυτός που κατάγεται από τις Φιλιππίνες. Φιλιππινέζα: Αυτή που κατάγεται από τις Φιλιππίνες ή πρόσωπο που χρησιμοποιείται σε βοηθητικές ή δευτερεύουσας σημασίας δουλειές π.χ. η ασκούμενη δικηγόρος είναι η Φιλιππινέζα του γραφείου». Είναι μια έκφραση ρατσιστική ας το πούμε έτσι, που έχει περάσει ή είχε περάσει στο λεξιλόγιό μας, αλλά και δείχνει τον κόσμο αυτό των γυναικών οι οποίες βρίσκονται κοντά μας. μεγάλη,
Θέλουμε και εμείς εδώ να καταγγείλουμε το εμπόριο γυναικών και την υποκρισία που υπάρχει. Υπάρχουν προγράμματα του ΟΗΕ, ξεκινώντας από τη διάσκεψη του Πεκίνου. Υπάρχουν προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αντιμετωπίσουμε αυτόν τον εύρωστο πια οικονομικό κλάδο του εμπορίου γυναικών, που η μια πλευρά του είναι το εμπόριο συζύγων το οποίο ζούμε και στην Ελλάδα και η μεγάλη πλευρά του είναι το εμπόριο γυναικών για σεξουαλική εκμετάλλευση.
Δεν μπορεί να είμαστε πουριτανοί, θα το διαβάσω εγώ αυτό. Από εφημερίδα, απογευματινή μεγάλης κυκλοφορίας: «Εικοσάρες απελευθερωμένες κούκλες, Ρωσίδες ψηλές, με πολλά προσόντα, γεμάτες θηλυκότητα, κέφι και φαντασία, επιθυμούν γνωριμία κυρίων για ξεχωριστή παρέα».
Τι πολιτική ασκεί η Κυβέρνησή στην καταπολέμηση του εμπορίου γυναικών, όταν εφημερίδες καθημερινές της Αθήνας, μεγάλης κυκλοφορίας, έχουν αυτές τις διαφημίσεις; Δεν τρέχει τίποτε; Αυτό είναι; Είκοσι χρονών θα μπορούσε να ήταν παιδιά μας. Αυτόν τον πολιτισμό θέλουμε; Οφείλουμε να πάρουμε μέτρα ουσιαστικά και αποφασιστικά.
Θέλω να αναφέρω εντελώς επιγραμματικά το βάρος που έχει η γυναίκα από την άμισθη και απλήρωτη εργασία. Η γυναίκα αντικαθιστώντας το κοινωνικό κράτος επωμίζεται σχεδόν κατά
100% τις οικιακές εργασίες, τη φροντίδα των παιδιών, των ηλικιωμένων και των ατόμων με ειδικές ανάγκες.
Και θέλω εδώ να αναφέρω ότι όλες αυτές οι συνέπειες έχουν αποτέλεσμα μια σειρά φαινόμενα, όπως τον καθυστερημένο γάμο ο οποίος γίνεται για λόγους κυρίως ανικανότητας των νέων ζευγαριών να ανταποκριθούν στα ζητήματα της ακρίβειας και να έχουν εισοδήματα.
Είναι χαρακτηριστικό αυτό ότι μέσα σε λίγα χρόνια θα υπάρχει πρόβλημα γονιμότητας και ένας -όχι ο μόνος- από τους βασικούς παράγοντες είναι η μεγάλη ηλικία της κοπέλας, η οποία παντρεύεται, όταν έχουν αρχίσει να κάμπτονται ή να έχουν προβλήματα οι δυνατότητες της εγκυμοσύνης. Και ξέρετε πόσες εργαζόμενες κοπέλες σήμερα στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα 30 και 32 και 35 ετών βασανίζονται και υποφέρουν και περνούν όλες τις δοκιμασίες, προκειμένου να έχουν παιδιά. Να τις απελευθερώσουμε. Να δώσουμε τη δυνατότητα στα νέα ζευγάρια να φύγουν από την πατρική στέγη στα 23 και στα 24.
Και να κάνω μια σύγκριση εδώ με τη Νορβηγία. Στη Νορβηγία μετά τον τοκετό η γυναίκα παίρνει σαράντα δύο εβδομάδες γονική άδεια με 100% των αποδοχών ή μπορεί να πάρει ένα έτος με 80% των αποδοχών. Η άνεργη που γεννά παίρνει 60% των αποδοχών του τελευταίου της μισθού, όταν ήταν εργαζόμενη. Ο πατέρας παίρνει τέσσερις εβδομάδες άδεια, η οποία, αν δεν αξιοποιηθεί, αφαιρείται από την άδεια της μητέρας ως μια ώθηση στον πατέρα να συμμεριστεί τα οικιακά βάρη. Και αν πάρουν ως τρία χρόνια άδεια, έχουν αφορολόγητο οικονομικό εισόδημα 500 Ε. Αυτά είναι. Είναι εντελώς άλλη κατάσταση. Άλλη κατάσταση στις υποδομές, άλλη κατάσταση στα μέτρα που παίρνονται, άλλη κατάσταση στην υγιεινή και στην ασφάλεια που παραβιάζεται με τον πιο άσχημο τρόπο.
Δεν υπάρχει σε καμία επιχείρηση εκτίμηση επαγγελματικού κινδύνου για τις εγκύους. Η μόνη εκτίμηση που γίνεται είναι μη τυχόν μείνει έγκυος. Όπως παλιά αγόραζαν ζώα και τα έβλεπαν στα δόντια, τις νέες κοπέλες τις βλέπουν στην κοιλιά να μη μείνουν έγκυοι, αντί να τις ενθαρρύνουμε και να τις ενισχύσουμε.
Καταλήγοντας, θέλω να πω ότι εμείς ως Συνασπισμός της Ριζοσπαστικής Αριστεράς θέλουμε να τονίσουμε τα παρακάτω κεντρικά μέτρα
Πρώτον, πλήρη και σταθερή απασχόληση στις γυναίκες με πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα. Δεύτερον, ελεγκτικοί μηχανισμοί που να μην επιτρέπουν την καταστρατήγηση της νομοθεσίας για ίση αμοιβή, για ίσες αξίες στην εργασία. Τρίτον, επάρκεια και λειτουργία των δομών κοινωνικής φροντίδας, βρεφονηπιακοί παιδικοί σταθμοί, κέντρα δημιουργικής απασχόλησης, ολοήμερα σχολεία, μονάδες «Βοήθεια στο σπίτι» και κάλυψη των δήμων και κοινοτήτων στην οφειλομένη χρηματοδότησή τους. Τέταρτον, ισχυρό νομικό πλαίσιο για τη γονική άδεια, που είναι σημαντικός θεσμός για τη συμφιλίωση εργασιακών υποχρεώσεων και των δύο γονιών. Πέμπτον, ζητάμε από την Κυβέρνηση να μην προχωρήσει σε αύξηση του εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας, αλλά αντίθετα να κινηθεί στην κατεύθυνση εφαρμογής του 35ώρου, να μην προχωρήσει στο μέτρο της λειτουργίας των καταστημάτων την Κυριακή, που εξοντώνει ειδικά τις γυναίκες που τα κρατάνε. Έκτον, ειδικά μέτρα προστασίας για τις μονογονεϊκές οικογένειες. Έβδομον, κατάργηση των περιοριστικών ποσοστώσεων με βάση το φύλο για ορισμένα επαγγέλματα, ενός αντισυνταγματικού μέτρου που το είδαμε στους συνοριοφύλακες. Όγδοο, αντιμετώπιση του φαινομένου της σεξουαλικής παρενόχλησης στον τόπο εργασίας. Η Ελλάδα είναι μια από τις χώρες που δεν έχει πλήρες νομοθετικό πλαίσιο σε αυτό το ζήτημα. Ένατο, μέτρα υγιεινής και ασφάλειας στους τόπους δουλειάς.(π.χ. φαρμακοβιομηχανίες) Δέκατον, νομιμοποίηση και ίσες ευκαιρίες στην εργασία για τις μετανάστριες. Ενδέκατο, θεσμοθέτηση του ελάχιστου εγγυημένου κοινωνικού εισοδήματος για την περίπτωση της ακραίας φτώχιας. Τέλος, δωδέκατο, μια σειρά από μέτρα για τη βελτίωση της ζωής, της θέσης των αγροτισσών και της νέας γυναίκας επιχειρηματία.
Είναι δικαίωμα που πρέπει να τελεί υπό την εγγύηση της πολιτείας.
Είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι το μερίδιο των γυναικών στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό έχει αυξηθεί στο 42,5 % από 35% που ήταν το 1988-1989Στις μέρες που ζούμε είναι φανερή η διάσταση και η σύγκρουση που υπάρχει ανάμεσα στην επιθυμία των γυναικών να εργασθούν και να επιβεβαιωθούν κοινωνικά και στο είδος της ανάπτυξης που δεν οδηγεί στην δημιουργία θέσεων σταθερής και πλήρους απασχόλησης. Παρόλα αυτά τα εμπόδια, η αυξανόμενη εξωστρεφής δραστηριότητα των γυναικών μαρτυρεί ότι αυτή η εξέλιξη είναι ιστορική διαδικασία χωρίς επιστροφή και προσφύγων.
Πρέπει συνεπώς το σύγχρονο σχέδιο για την βιώσιμη ανάπτυξη να ενσωματώνει την γυναικεία εργασία και ως μέσον για την ανάπτυξη και ως σκοπό και στόχο της αναπτυξιακής διαδικασίας. Τούτο σημαίνει ότι η εργασία κατέχει κεντρική θέση στο σύστημα αξιών και στις προτεραιότητες της κοινωνίας, έτσι όπως το κίνημα την αντιλαμβάνεται. Θα έπρεπε να είναι έτσι. Όμως σήμερα βιώνουμε την απαξίωση της και την αποσταθεροποίησή της
.
Τούτο οφείλεται στον νεοφιλελευθερισμό και την οικονομική του στρατηγική, που συνίσταται στον άκρατο ανταγωνισμό, το υπερκέρδος, την εμπορευματοποίηση και την ιδιωτικοποίηση ζωτικών τομέων της οικονομίας, των δημοσίων υπηρεσιών και του κοινωνικού κράτους.
Δεν πρόκειται για συγκυριακή επιλογή. Πρόκειται για στρατηγική που είναι σε πλήρη ανάπτυξη. Η εμπορευματοποίηση πλήττει πλέον την καρδιά των κοινωφελών οργανισμών και των δημοσίων υπηρεσιών (υγεία, παιδεία, κοινωνική ασφάλιση).
Το σχέδιο οδηγίας Μπόλκεσταϊν (Bolkestein), δείχνει ότι ο δημόσιος τομέας δεν είναι απλά υποδεέστερος και υποτελής έναντι της αγοράς, αλλά επιχειρείται να διαπεραστεί από τους όρους και τους κανόνες της αγοράς. Η αρχή της χώρας προέλευσης και η διασυνοριακή δράση σε όλο το φάσμα των υπηρεσιών είναι δύο στοιχεία της Οδηγίας που οδηγούν τα δικαιώματα στον πυθμένα, δημιουργώντας κοινωνικό ντάμπινγκ στην ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το πρώτο μεγάλο ζήτημα που θέλω να επισημάνω είναι το θέμα της ανεργίας. Είχαμε μια αύξηση της εργασίας των γυναικών τις προηγούμενες δεκαετίες. Σήμερα παρουσιάζονται τάσεις μεγάλης αύξησης της ανεργίας τους. Η ανεργία των γυναικών είναι 16,1%, όταν των ανδρών είναι 6,4%, υπερδιπλάσια. Στις νέες γυναίκες 15 – 24 ετών είναι 34,3% η ανεργία. Σε ορισμένες περιοχές, όπως είναι η Δυτική, η Ανατολική Μακεδονία έχουμε επιδημία ανεργίας με όλη αυτήν την κατάρρευση της βιομηχανίας ιματισμού, της κλωστοϋφαντουργίας κλπ. που παρουσιάζεται. Αυτό έχει σχέση και με εσωτερικές διεργασίες. Εγώ, όμως, θέλω να τονίσω ότι έχει σχέση και με διεθνείς διεργασίες και πρέπει να τις έχουμε υπόψη. Και με τις σημερινές διαδικασίες της παγκοσμιοποίησης, ο ίδιος λόγος που ανέβασε την εργασία των γυναικών και τις έφερε μέσα στα εργοστάσια και τις μεγάλες βιοτεχνίες στην Ελλάδα, τις διώχνει σήμερα. Γιατί; Γιατί η Ελλάδα πριν από δυο και τρεις δεκαετίες ήταν η χώρα του φθηνού εργασιακού κόστους, όπως ήταν η Πορτογαλία, η Ισπανία σε ένα βαθμό, όπως ήταν το Μαρόκο. Σήμερα, όμως, οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν ανακαλύψει άλλες χώρες πολύ χαμηλότερου εργασιακού κόστους και δίπλα μας, στη Βουλγαρία, στη Ρουμανία, αλλά και πιο μακριά μας, όπως είναι η Κίνα. Αλλά πώς; Γίνεται μια Ελληνίδα που δουλεύει στο δέρμα να δουλέψει με τους όρους που δουλεύουν οι Κινέζες, όπως έδειξε μια έρευνα που έγινε στην επιχείρηση work mark, 14 ώρες ημερησίως, να κοιμούνται 16 σε ένα δωμάτιο και να παίρνουν 3,10 δολάρια την εβδομάδα; Είναι ένα μεγάλο φαινόμενο αυτό, το οποίο πρέπει να εντοπίσουμε. Και αν είναι και παγκόσμιο, δε σημαίνει ότι δεν πρέπει να το αντιμετωπίσουμε. Και είναι σωστό αυτό που είπε η δημοσιολόγος Κρίστα Βίκτερλι, ότι η παγκοσμιοποιημένη γυναίκα είναι το call girl, το κορίτσι που το προσκαλούν στο τραπέζι. Προσκαλέσανε την Ελληνίδα εργάτρια στο τραπέζι, στο φασόν, όταν ήταν χαμηλός ο μισθός εργασίας στην Ελλάδα και μόλις άρχισε να έχει κατακτήσεις, μόλις άρχισε να παίρνει μπροστά, τότε βλέπουμε ότι την πετάνε από το τραπέζι και φωνάζουν την Κινέζα ή την εργαζόμενη από το Μπαγκλαντές ή το Πακιστάν ή από αλλού.
Επομένως, θέλει και εθνικά μέτρα, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Δεν μπορούμε να δεχθούμε εμείς σε παγκόσμιο επίπεδο τη γυναίκα, τη μάνα, την εργαζόμενη να είναι Call girl που όταν θέλει η πολυεθνική θα την παίρνει και όταν θέλει θα την αφήνει. Όταν θέλει θα έχει την Palco εδώ πέρα και θα παίρνει χρηματοδοτήσεις και όταν δε θέλει, θα πετάει 500 εργαζόμενες στο δρόμο και θα πηγαίνει στη Βουλγαρία, και η πολιτική, η Κυβέρνηση θα σιωπά.
Πέρα από αυτό, όμως, θέλω να μιλήσω για την ανεργία και τις συνέπειές της. Δεν είναι μόνο το εισοδηματικό. Η εργασία είναι βασικός παράγοντας για την οικονομική ανεξαρτησία της γυναίκας, για την αυτοεκτίμησή της, για την κοινωνική της κατάσταση και για την ψυχολογική της βίωση, για το πώς αυτοπροσδιορίζεται η γυναίκα.
Και οι συνέπειες της έλλειψης εργασίας ή της αστάθειας της εργασίας είναι πολύ βαριές. Εγώ θέλω να πω ότι σύμφωνα με το διαγνωστικό και στατιστικό εγχειρίδιο για τις ψυχικές διαταραχές της Αμερικάνικης Ψυχιατρικής Εταιρείας η απώλεια της εργασίας για μία γυναίκα, αναφέρει, την οδηγεί να δοκιμάζει θλίψη, περιλαμβάνοντας συμπτώματα φυσιολογικού πένθους, απώλεια αυτοεκτίμησης, θυμό, αντιδραστικά συμπτώματα κατάθλιψης και άγχους, σωματικά συμπτώματα και ενδεχομένως κατάχρηση ουσιών και αύξηση ή έναρξη της οικιακής βίας. Δεν τα λέει η Αριστερά αυτά, δεν τα λένε τίποτε συνδικαλιστές. Τα λέει η Αμερικάνικη Ψυχιατρική Εταιρεία.
Το δεύτερο που θέλω να βάλω είναι για τις ελαστικές εργασιακές σχέσεις. Παρατηρείται μια τάση σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες -η Ολλανδία έχει την πρωτοκαθεδρία- να διασπώνται οι θέσεις εργασίας, μία θέση εργασίας σε τρεις ανθρώπους με μερική απασχόληση, προκειμένου να ημιαπασχολείται ο πληθυσμός, να βγαίνουν ωραίες στατιστικές, πράγμα το οποίο δημιουργεί μία τεράστια ανασφάλεια, ειδικά στις γυναίκες, γιατί τα πρώτα θύματα είναι οι γυναίκες σε αυτόν τον τομέα.
Η Ελλάδα έχει ακόμη από τα χαμηλά ποσοστά ελαστικής εργασίας σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αλλά έχει τάση ισχυρότατης αύξησης,
. Πού θα βρει δουλειά η νέα κοπέλα; Δουλειά με το κομμάτι; Και όχι μόνο στο φασόν. Στη μετάφραση; Δουλειά με την ώρα στο δημόσιο τομέα ή με την ημέρα; Μετακίνηση από δουλειά σε δουλειά; Στα μπαρ; Στον κόσμο της νύχτας; Πόσες κοπέλες που έχουν κάνει το πιάνο τους, που έχουν κάνει το μπαλέτο, που έχουν αγωνιστεί για το PROFICIENCY, που έχουν αγωνιστεί για το SORBONNE, που έχουν πάρει το πτυχίο, που έχουν πάρει το MASTER, που έχουν πάρει διδακτορικό απ΄ έξω, πόσες κοπέλες σήμερα δε δουλεύουν μέσα στον κόσμο της νύχτας, στις καφετέριες, στα νυχτερινά μαγαζιά και αφήνουν το φοιτητικό μπλου τζιν και φοράνε τη στρατιωτική στολή του μίνι που απαιτείται από τη νέα γυναίκα για να προσληφθεί και να έχει ελπίδες ότι θα κρατηθεί σε αυτήν τη δουλειά; Αυτό δίνουμε στις νέες γυναίκες. Ανασφαλή εργασία, χωρίς κοινωνική ασφάλιση, χωρίς συνδικαλιστική προοπτική, χωρίς προοπτικές ανέλιξης. Στην Ευρώπη, στο μοντέλο της οποίας κινούμαστε, στην κατεύθυνση, το 81% της άτυπης εργασίας είναι γυναίκες και παρασύρει στη δίνη αυτή και τους άνδρες.
Και εδώ να προσθέσω ιδιαίτερα τα προβλήματα για τις μονογονεϊκές οικογένειες, όπου είναι εντελώς ελλιπή τα μέτρα. Πολλές φορές στο δημόσιο είναι χειρότερα από τον ιδιωτικό τομέα, αφού δεν ισχύουν καν οι έξι μέρες πρόσθετης άδειας και όπου ζητάμε εμείς να δίδεται διατροφή από το κράτος, όπως ισχύει σε άλλες χώρες της Ευρώπης και να την παίρνει το κράτος από τον υπόχρεο. Το 70% των συζύγων δεν τη δίνει. Μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα, όχι παραπάνω από ένα χρόνο, να γίνεται η αναγνώριση του παιδιού. Εάν το παιδί δεν έχει κανένα εισόδημα, να παίρνει επίδομα κοινωνικής πρόνοιας.
Το τρίτο σημείο που θέλω να αναφέρω είναι η μετανάστευση. Υπάρχει η διετής έκθεση του ΟΟΣΑ η οποία αναφέρει τη θετική συμβολή στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, ειδικά σε τομείς χαμηλής παραγωγικότητας, όπως στον αγροτικό τομέα από τη μετανάστευση. Αυτά για όσους πιστεύουν ότι θα κάνουν πολιτική σταδιοδρομία μέσα στο ρατσισμό. Εγώ θέλω να πω ότι και αυτή την τάση της παγκοσμιοποίησης, δηλαδή τους εξαθλιωμένους που παίρνουν τα καράβια και περνούν από το ναρκοπέδιο του Έβρου, την έχουμε βιώσει πάρα πολύ εδώ. . . Στο λεξικό του κ. Μπαμπινιώτη βλέπω το εξής: «Φιλιππινέζος: Αυτός που κατάγεται από τις Φιλιππίνες. Φιλιππινέζα: Αυτή που κατάγεται από τις Φιλιππίνες ή πρόσωπο που χρησιμοποιείται σε βοηθητικές ή δευτερεύουσας σημασίας δουλειές π.χ. η ασκούμενη δικηγόρος είναι η Φιλιππινέζα του γραφείου». Είναι μια έκφραση ρατσιστική ας το πούμε έτσι, που έχει περάσει ή είχε περάσει στο λεξιλόγιό μας, αλλά και δείχνει τον κόσμο αυτό των γυναικών οι οποίες βρίσκονται κοντά μας. μεγάλη,
Θέλουμε και εμείς εδώ να καταγγείλουμε το εμπόριο γυναικών και την υποκρισία που υπάρχει. Υπάρχουν προγράμματα του ΟΗΕ, ξεκινώντας από τη διάσκεψη του Πεκίνου. Υπάρχουν προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να αντιμετωπίσουμε αυτόν τον εύρωστο πια οικονομικό κλάδο του εμπορίου γυναικών, που η μια πλευρά του είναι το εμπόριο συζύγων το οποίο ζούμε και στην Ελλάδα και η μεγάλη πλευρά του είναι το εμπόριο γυναικών για σεξουαλική εκμετάλλευση.
Δεν μπορεί να είμαστε πουριτανοί, θα το διαβάσω εγώ αυτό. Από εφημερίδα, απογευματινή μεγάλης κυκλοφορίας: «Εικοσάρες απελευθερωμένες κούκλες, Ρωσίδες ψηλές, με πολλά προσόντα, γεμάτες θηλυκότητα, κέφι και φαντασία, επιθυμούν γνωριμία κυρίων για ξεχωριστή παρέα».
Τι πολιτική ασκεί η Κυβέρνησή στην καταπολέμηση του εμπορίου γυναικών, όταν εφημερίδες καθημερινές της Αθήνας, μεγάλης κυκλοφορίας, έχουν αυτές τις διαφημίσεις; Δεν τρέχει τίποτε; Αυτό είναι; Είκοσι χρονών θα μπορούσε να ήταν παιδιά μας. Αυτόν τον πολιτισμό θέλουμε; Οφείλουμε να πάρουμε μέτρα ουσιαστικά και αποφασιστικά.
Θέλω να αναφέρω εντελώς επιγραμματικά το βάρος που έχει η γυναίκα από την άμισθη και απλήρωτη εργασία. Η γυναίκα αντικαθιστώντας το κοινωνικό κράτος επωμίζεται σχεδόν κατά
100% τις οικιακές εργασίες, τη φροντίδα των παιδιών, των ηλικιωμένων και των ατόμων με ειδικές ανάγκες.
Και θέλω εδώ να αναφέρω ότι όλες αυτές οι συνέπειες έχουν αποτέλεσμα μια σειρά φαινόμενα, όπως τον καθυστερημένο γάμο ο οποίος γίνεται για λόγους κυρίως ανικανότητας των νέων ζευγαριών να ανταποκριθούν στα ζητήματα της ακρίβειας και να έχουν εισοδήματα.
Είναι χαρακτηριστικό αυτό ότι μέσα σε λίγα χρόνια θα υπάρχει πρόβλημα γονιμότητας και ένας -όχι ο μόνος- από τους βασικούς παράγοντες είναι η μεγάλη ηλικία της κοπέλας, η οποία παντρεύεται, όταν έχουν αρχίσει να κάμπτονται ή να έχουν προβλήματα οι δυνατότητες της εγκυμοσύνης. Και ξέρετε πόσες εργαζόμενες κοπέλες σήμερα στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα 30 και 32 και 35 ετών βασανίζονται και υποφέρουν και περνούν όλες τις δοκιμασίες, προκειμένου να έχουν παιδιά. Να τις απελευθερώσουμε. Να δώσουμε τη δυνατότητα στα νέα ζευγάρια να φύγουν από την πατρική στέγη στα 23 και στα 24.
Και να κάνω μια σύγκριση εδώ με τη Νορβηγία. Στη Νορβηγία μετά τον τοκετό η γυναίκα παίρνει σαράντα δύο εβδομάδες γονική άδεια με 100% των αποδοχών ή μπορεί να πάρει ένα έτος με 80% των αποδοχών. Η άνεργη που γεννά παίρνει 60% των αποδοχών του τελευταίου της μισθού, όταν ήταν εργαζόμενη. Ο πατέρας παίρνει τέσσερις εβδομάδες άδεια, η οποία, αν δεν αξιοποιηθεί, αφαιρείται από την άδεια της μητέρας ως μια ώθηση στον πατέρα να συμμεριστεί τα οικιακά βάρη. Και αν πάρουν ως τρία χρόνια άδεια, έχουν αφορολόγητο οικονομικό εισόδημα 500 Ε. Αυτά είναι. Είναι εντελώς άλλη κατάσταση. Άλλη κατάσταση στις υποδομές, άλλη κατάσταση στα μέτρα που παίρνονται, άλλη κατάσταση στην υγιεινή και στην ασφάλεια που παραβιάζεται με τον πιο άσχημο τρόπο.
Δεν υπάρχει σε καμία επιχείρηση εκτίμηση επαγγελματικού κινδύνου για τις εγκύους. Η μόνη εκτίμηση που γίνεται είναι μη τυχόν μείνει έγκυος. Όπως παλιά αγόραζαν ζώα και τα έβλεπαν στα δόντια, τις νέες κοπέλες τις βλέπουν στην κοιλιά να μη μείνουν έγκυοι, αντί να τις ενθαρρύνουμε και να τις ενισχύσουμε.
Καταλήγοντας, θέλω να πω ότι εμείς ως Συνασπισμός της Ριζοσπαστικής Αριστεράς θέλουμε να τονίσουμε τα παρακάτω κεντρικά μέτρα
Πρώτον, πλήρη και σταθερή απασχόληση στις γυναίκες με πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα. Δεύτερον, ελεγκτικοί μηχανισμοί που να μην επιτρέπουν την καταστρατήγηση της νομοθεσίας για ίση αμοιβή, για ίσες αξίες στην εργασία. Τρίτον, επάρκεια και λειτουργία των δομών κοινωνικής φροντίδας, βρεφονηπιακοί παιδικοί σταθμοί, κέντρα δημιουργικής απασχόλησης, ολοήμερα σχολεία, μονάδες «Βοήθεια στο σπίτι» και κάλυψη των δήμων και κοινοτήτων στην οφειλομένη χρηματοδότησή τους. Τέταρτον, ισχυρό νομικό πλαίσιο για τη γονική άδεια, που είναι σημαντικός θεσμός για τη συμφιλίωση εργασιακών υποχρεώσεων και των δύο γονιών. Πέμπτον, ζητάμε από την Κυβέρνηση να μην προχωρήσει σε αύξηση του εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας, αλλά αντίθετα να κινηθεί στην κατεύθυνση εφαρμογής του 35ώρου, να μην προχωρήσει στο μέτρο της λειτουργίας των καταστημάτων την Κυριακή, που εξοντώνει ειδικά τις γυναίκες που τα κρατάνε. Έκτον, ειδικά μέτρα προστασίας για τις μονογονεϊκές οικογένειες. Έβδομον, κατάργηση των περιοριστικών ποσοστώσεων με βάση το φύλο για ορισμένα επαγγέλματα, ενός αντισυνταγματικού μέτρου που το είδαμε στους συνοριοφύλακες. Όγδοο, αντιμετώπιση του φαινομένου της σεξουαλικής παρενόχλησης στον τόπο εργασίας. Η Ελλάδα είναι μια από τις χώρες που δεν έχει πλήρες νομοθετικό πλαίσιο σε αυτό το ζήτημα. Ένατο, μέτρα υγιεινής και ασφάλειας στους τόπους δουλειάς.(π.χ. φαρμακοβιομηχανίες) Δέκατον, νομιμοποίηση και ίσες ευκαιρίες στην εργασία για τις μετανάστριες. Ενδέκατο, θεσμοθέτηση του ελάχιστου εγγυημένου κοινωνικού εισοδήματος για την περίπτωση της ακραίας φτώχιας. Τέλος, δωδέκατο, μια σειρά από μέτρα για τη βελτίωση της ζωής, της θέσης των αγροτισσών και της νέας γυναίκας επιχειρηματία.